[:nl]De ongrijpbare zwarte T65[:en]The elusive black T65[:]

[:nl]Heel zeldzaam en gezocht door Nederlandse telefoonverzamelaars: de zwarte T65. Er zijn er maar weinig van gemaakt en er is weinig informatie over terug te vinden.

Toen ik begon met mijn zoektocht naar meer informatie hierover, werd hij maar op een paar websites gemeld. Doordat er veel T65-verzamelaars zijn, vanwege de beschikbaarheid en de vele kleuren, is er veel vraag naar de zwarte T65. Voor veel verzamelaars blijft het hebben van een zwarte T65 slechts een droom.

Een discussie met een jonge verzamelaar leidde er toe dat ik op zoek ging naar het verhaal achter dit toestel. Zijn buurman had namelijk voor de PTT gewerkt en hield vol dat de zwarte T65 niet bestond, dat het geen origineel PTT-model was en dat deze variant niet eens in Nederland gemaakt werd.

Om het tegendeel daarvan te bewijzen en omdat ik een incompleet exemplaar had, dat ik wilde restaureren ging ik op zoek naar meer information en kon ik er bijna niets over terugvinden. De vraag was dus: waar kwam dit toestel vandaan en wanneer werden ze gemaakt?

Wat kan ik zien aan de zwarte T65?

In 2008 ongeveer kocht ik mijn eerste exemplaar, helaas incompleet. Hij had de verkeerde onderplaat, namelijk van een SE65. De aardtoets (wat? waar is dat knopje eigenlijk voor?) ontbrak, evenals het ringetje dat er omheen hoorde.
Ik had echter wel de zwarte behuizing en de hoorn, maar wat ik nog nodig had waren de juiste onderplaat en binnenwerk.

De juiste onderplaat was een standaard onderdeel, dus niet moeilijk te vinden, maar de juiste stickering zou lastig zijn. Ik vroeg andere verzamelaars om foto’s van de stickers op hun T65s. Toen bleek at ze allemaal precies dezelfde stickers hadden met een productiedatum van augustus 1986.

Later kocht ik zelf nog een exemplaar met een afwijkende stickering: er zat een handgeschreven sticker op met een productiedatum van maart 1986, zie foto links.

Op de stickers stond ook dat ze waren gemaakt bij de CWP, Centrale Werkplaats der PTT. Dit was de centrale reparatie- en onderhoudswerkplaats van de PTT. Dit was een openbaring, want tot dan toe had ik de indruk dat ze in de late jaren 70 waren gemaakt.

En tenslotte merkte ik op uit de foto’s en mijn eigen exemplaren dat de behuizing nieuw gemaakt was, maar dat het binnenwerk en de onderplaat hergebruikte onderdelen waren en van verschillende productiedata en fabrikanten konden zijn.

Geen documentatie

Door de jaren heen heb ik ook verscheidene PTT-documenten met betrekking tot telefonie verzameld. Het gaat om technische documenten, maar ook interne periodieken, brochures, catalogi, etc. In geen enkele was ook maar een spoor van de zwarte T65 te vinden.
Nu ik de productiedatum wist van de meesten, zoniet allen, te weten augustus 1986, sloeg ik de telefoonboeken van 85, 86 en 87 er op na, aangezien deze een catalogus met het telefoonassortiment van de PTT bevatten. Geen ervan had een vermelding van de zwarte T65.

Dood spoor, publiciteit zoeken

En toen liep het spoor dood….Ik had geen aanknopingspunten meer, zelfs niet nadat ik er met andere verzamelaars over sprak. Ik schreef alles, inclusief mijn eigen kijk op de zaak, gissingen en speculaties, in een artikel en zette het op mijn website in februari 2014. Ik hoopte dat er iemand op zou reageren met aanvullende informatie.
En ongeveer één keer per jaar reageerde er inderdaad iemand. Maar ze kwamen voornamelijk met wilde speculaties, variërend van dat het een illegale productie van het CWP-personeel zou zijn, een bijzondere serie voor een begrafenisondernemer of zelfs een nepper uit Azië.
Tot ik een email kreeg van Remco Enthoven…..

Doorbraak

Remco is een bekende Nederlandse verzamelaar, die zijn eigen telefoonmuseum in Nederland had. Hij heeft nog steeds een eigen website. Hij woont nu in de USA en is conservator bij het JKL Telefoon museum. Hij e-mailde me dat hij een catalogus had waar de T65 in voor kwam.

Toen ik hoorde dat hij naar Nederland zou komen voor een paar weken, nam ik contact met hem op en vroeg of ik de catalogus kon lenen en er een scan van maken, of dat hij de catalogus voor me zou wille scannen. In plaats daarvan kwam hij bij me langs en liet me de catalogus zien en stuurde me enkele scans ervan. Remco scande ook de catalogus van 1984 en 1986 voor me, waar de zwarte T65 niet in voor kwam.
Eindelijk echt bewijs! De zwarte T65 was dus toch onderdeel van het normale assortiment van de PTT, al was het maar voor heel even.

De catalogus in kwestie was van de Primafoonwinkel. De PTT had Primafoonwinkels, waar zij telefoons en aanverwante apparatuur verkochten.

Raadsel opgelost………nou ja, bijna dan

Dus alleen beschikbaar voor een korte periode in 1985. En we hebben daar bewijs voor. Iedereen blij en we kunnen verder met ons leven.

Ja, natuurlijk. Maar er is nog iets vreemds aan de hand. Ik heb 3 zwarte T65s gehad. Ik heb verscheidene zwarte T65s mogen bekijken van andere verzamelaars. Verder heb ik foto’s bestudeerd van exemplaren die te koop aan werden geboden op internet. Deze zijn allemaal geproduceerd in 1986. Geen enkel exemplaar was in 1985 gemaakt.

Hij werd dus in 1986 gemaakt, maar stond in de catalogus van 1985? Het kan natuurlijk zo zijn dat ik een exemplaar dat niet in 1986 werd gewoon nog niet gezien heb. I neem aan dat er de nodige zijn gemaakt voordat ze in de PTT-catalogus verschenen. Maar waarom werden ze nog geproduceerd terwijl ze niet meer aangeboden werden?

In ieder geval weten we dat de zwarte T65 gewoon één van de gekleurde T65s was die de PTT aanbood aan haar abonnees en gemaakt was voor niet voor promotiedoeleinden, of als een speciale bestelling van een klant of iets dergelijks. Maar het dossier kan nog niet gesloten worden. Het precieze hoe en waarom blijft ongrijpbaar, net als de zwarte T65 zelf.

 [:en]It is rare and one of the most sought after telephones for Dutch telephone collectors: the black T65. Very few were made and there is very little information on them.
When I started searching for some more information about it, only a few sites mentioned it. As there are many T65 collectors, because of their availability and many colours, the black T65 is very much in demand. For many collectors owning a black T65 remains a dream.
A discussion with a young collector set me off on a search for more info about it. His next door neighbour had worked for PTT and maintained that the black T65 did not exist, that it was not an original PTT-model and it was produced outside of the Netherlands.

Trying to prove that wrong, and because I had an incomplete one that I wanted to restore, I went in search of more information about it and could find almost nothing. Just a few pictures on websites, but really no additional information. So the question was, where did it come from? And when was it made?

What does the black T65 tell me?

In 2008 or there about I acquired my first specimen. It was incomplete, unfortunately. It had a wrong base plate of a different version of the T65, the SE65. It’s earthing button (what? what does that button actually do?) was missing, as was the ring that surrounded it.
I did have the black body shell and handset, but what I needed was the correct base plate and insides.
The base plate is a standard part, so that would not be a problem, but getting the correct stickers would be a tricky. So I asked other collectors to send me pictures of the stickers on their black T65. As it turns out, all had the exact same stickers with a production date of august 1986. Later I bought another specimen, which had a different sticker.

It was handwritten and had a production date of march 1986, as you can see in the picture on the left.

These stickers also told me they were made by CWP, Centrale Werkplaats der PTT. This was the central repair and refurbishing department of PTT. This was an eye opener, as I had the impression that they were made in the late 70s.

And finally I learned from these pictures and my own specimen that they only the body shell was newly made and the inside and base plate were refurbished parts and could be of various production dates and manufacturers.

No documentation

Through the years I have accumulated several original PTT documents regarding telephones. Technical documents, but also internal magazines, brochures, catalogues, etc. None of them mention the black T65.
Knowing the production date for most of them, if not all, being august 1986, I checked the telephone books for 1985, 86 and 87 which contain pictures and lists of the telephones on offer by PTT for that year. And none of them mention the black T65.

That made me wonder if it was not a special production run, for experimental, promotional or commemorative reasons. Even perhaps a custom job for a third party.

Dead end, putting the word out

So, after all that the trail basically went cold. I had no more leads, not even after consulting a few other collectors. I wrote everything, including my thoughts, guesses and speculations, in an article and put it on my website in February 2014. Here is a link to that article, but it is only available in Dutch, I’m afraid. I hoped somebody may chime in with additional information.
And about once every year somebody did. But all they had were mainly wild speculations, ranging from claims that it was an illegal production run by employees, a special job for a funeral director, to a fake Asian copy.
That is, until Remco Enthoven sent me an email.

Breakthrough

Remco is a well-known Dutch collector, who had his own telephone museum in the Netherlands. He still has his website. He now lives in the USA where he is the curator of the JKL Telephone museum. He emailed me that he had a PTT catalogue which mentioned the T65 in black.

When I heard he was coming to the Netherlands for a couple of weeks, I contacted him and asked if I could borrow the catalogue, to make a scan, or if he could scan it for me. Instead he came round for a visit and showed me the catalogue and send me scans of it. Remco also scanned the 1984 and 1986 versions of the same catalogue. These do not list the black T65 anymore.
So proof at last! The black T65 was offered to the general public by PTT after all, albeit for a very short period.

The catalogue in question was for the Primafoonwinkel, Primafoon shop. PTT had Primafoon shops where they sold telephones and other equipment.

Mystery solved……………………..almost

So, it was only offered in 1985 for a very short while. We have documentation to prove it. Everybody happy and we can get on with our lives.

Well yes, of course. Although there is still something very strange. I have owned 3 black T65s. I have inspected several black T65 of other collectors. And I have scrutinized pictures of black T65s offer for sale on the internet. All of those were made in august 1986. None of them were made in 1985.

So, it was listed in 1985 but produced in 1986? Of course it may very well be that I just have not seen any black T65s that were produced before 1986. I assume some were made before they were offered in the PTT catalogue. But why produce them, when they are no longer offer to the general public?

At least we know the black T65 was just one of the coloured T65s offer to their subscribers by PTT and not a special project for promotional purposes or a custom job for a customer or some other reason. But I still can’t quite close the book on this. Clear answers remain elusive, just like the black T65 itself.[:]