PTT T65

T65 grijs
T65 grijs

Het iconische standaardtoestel uit de plastic-tijd. Menig Nederlander wordt overvallen door nostalgie bij het zien van deze telefoon, net als een Engelsman bij de GPO 700, de Fransman bij de S63, de Duitser bij de FeTAp 61.

Er zijn er miljoenen van geproduceerd gedurende de ruim 20 jaar dat dit toestel het standaard model was van het staatsbedrijf der PTT. Aanvankelijk was het toestel alleen in grijs geproduceerd, in 1973 werden er zogenaamde de Luxe versies gemaakt in allerlei kleuren, het palet waarvan door de jaren heen een aantal keer werd veranderd.

PTT T65 Rood
PTT T65 Rood

Naast gekleurde versies zijn er ook allerlei varianten gemaakt met andere functionaliteiten en zijn er heel veel accessoires voor dit toestel gemaakt. Een deel daarvan heeft zijn weg gevonden naar mijn collectie, hetzij permanent, hetzij tijdelijk. Hoewel een heel interessant onderwerp, heb ik niet de ambitie alle varianten en alle souvenirs ervan te verzamelen.

T65 TDK de Luxe Smaragd
T65 TDK de Luxe Smaragd

Door de jaren heen kon ik toch niet de neiging onderdrukken om bijzondere exemplaren te kopen, vaak gewoon uit nieuwsgierigheid en soms omdat ik er dan mooi foto’s van op internet kon publiceren. Zo kan een ander er ook nog iets van leren.
En daarom ook dit uitgebreide artikel met zo’n beetje alles wat ik over de T65 heb geleerd. Nog een reden voor het maken van dit artikel is dat de meeste informatie niet of moeilijk te vinden is op internet en dat wat er te vinden is staat heel verspreid.

Ontstaan

PTT T65 binnenwerk
PTT T65 binnenwerk

De toenemende vraag naar aansluitingen en telefoontoestellen en het uitbreidende telefoonnet leidden tot zwaardere eisen aan efficiency van productie, logistiek en onderhoud. Hierdoor ontstond bij de PTT behoefte aan een nieuw ontworpen toestel, dat gebruik maakte van nieuwe technische ontwikkelingen en materialen en dat eenvoudig aan te passen was aan allerlei behoeften.

Daarom ontwikkelde de PTT, samen met Ir H. de Mol en de firma Krone uit Duitsland de T65 tafeltelefoon. De eerste versies waren grijs, met een beige onderzijde en doppen op de hoorn, grijze snoeren en een doorzichtige kiesschijf.
Opvallend is dat het toestel vooral leek op de Duitse FeTAp61. Zelfs zo erg dat de PTT zich meermaals in geschrift verdedigde tegen plagiaat-beschuldigingen. Wie die beschuldigingen uitte en hoe ver die precies gingen heb ik helaas nog niet kunnen achterhalen.

T65 staat voor Tafeltoestel 1965 en werd in 1965 aan het grote publiek bekend gemaakt. De eerste toestellen werden in 1966 aan PTT-abonnees geleverd.

Eigenschappen

PTT T65 onderkant open
PTT T65 onderkant open

De T65 is een lichtgewicht toestel, van ongeveer 1250 gram, gemaakt van ABS. De standaardversie heeft een kiesschijf, grijze snoeren, een grijze behuizing en hoorn, met crèmekleurige accenten zoals de onderzijde, doppen op de hoorn en de cijferring van de kiesschijf.
Aan de onderzijde zit een draaiknop waarmee het volume van de bel geregeld kan worden.
Aan de achterzijde zit een handgreep, zodat het toestel makkelijk te verplaatsten is. De snoeren komen binnen in een apart compartimentje, dat aan de onderzijde is afgesloten met een klepje dat losgemaakt kan worden met één enkele schroef.

PTT T65 diagram
PTT T65 diagram

De kap is bevestigd met 2 schroeven. Alle onderdelen zitten op de onderplaat, inclusief de kiesschijf. Alle elektronica, samen met het mechanisme van het haakcontact zitten op een printplaat, die eenvoudig te vervangen is. De kiesschijf is doormiddel van simpele schroefterminals hierop aangesloten.
Het toestel werd aanvankelijk geleverd met of een aansluitdoosje voor op de muur aan het lijnsnoer of een witte PTT-plug.

Wenken voor de gebruiker

PTT T65 Manual
PTT T65 Manual

Met de T65 werd een klein boekje geleverd, wenken voor de gebruiker. Er zijn verschillende versies in omloop. Van de eerste originele versie heb ik de scans gemaakt en de tekst uitgetypt.

telefoontoestel type T65 wenken voor de gebruiker

Fabrikanten

Isolectra 1965
Isolectra 1965

De T65 is door een meerdere fabrikanten geproduceerd. Het is dus zeker niet zo dat ze allemaal, zoals veel mensen denken, gemaakt zijn door Ericsson. En er zijn meer fabrikanten dan de meeste mensen zich realiseren, want het zijn er maar liefst 6. Naast mede-ontwikkelaar Krone, vaak onder de naam Isolectra, is de T65, natuurlijk in licentie, gebouwd door de drie telefoonfabrikanten van Nederland: Heemaf, Ericsson en NSEM/ITT (Nederlandse Standard Electric Maatschappij).

Ook de CWP, Centrale Werkplaats der PTT in Den Haag produceerde T65. Naast de revisie van afgekomen materieel, hadden een eigen productielijn waar veel onderdelen voor de T65 werden gemaakt. Daar werden ook de zogenaamde Delft-varianten van de T65 geproduceerd. Het model Delft was de transparante versie van de T65.

De zesde fabrikant is ATEA, die uitsluitend de zogenaamde S65 produceerde, de serietoestel-variant uit de 65-reeks, zie ook de paragraaf over speciale uitvoeringen.

Kleuren

PTT T65 Blauw
PTT T65 Blauw

De gekleurde versies worden “de Luxe” genoemd, hoewel er buiten de kleur geen enkel verschil is met de grijze variant.

Typisch voor de gekleurde versies is dat ze zwarte snoeren en een zwarte onderkant hebben. Sommigen hebben een meegekleurd ringetje rondom de aardtoets, anderen een zwart ringetje. Dat is goed te zien op de foto hieronder. Het groen exemplaar heeft een groen ringetje om de aardtoets, terwijl de rest een zwart ringetje heeft.
Vroege versies missen de aanduiding “de Luxe” op de sticker.

PTT Folder T65s
PTT Folder T65s

Na een proef in 1972 in het telefoondistrict Arnhem met de kleuren Smaragd (groen), Azuur (blauw) en Robijn (rood), zijn met ingang van 1973 gekleurde versies beschikbaar in het hele land met toevoeging van de kleuren Oranje en Ivoor.
In 1976 wordt Azuur vervangen door Mokka, waardoor Azuur één van de minst voorkomende is en daardoor zeldzaam en gezocht. Wees gewaarschuwd, ze zijn vaak verkleurd.
Vanaf 1986 is de voor zijn tijd zeer futuristische  Delft (doorzichtig) beschikbaar. De zwarte versie is er maar heel kort in 1987 en is dan ook zeer zeldzaam en zeer gewild onder verzamelaars.
Lees hier een blog over de mysterieuze zwarte versie.

PTT T65 Delft Neon
PTT T65 Delft Neon

Ook in 1987 komen daar nog de Delft Neon (doorzichtig, oranje-rood) en Delft Fluor (doorzichtig, geel-groen) bij.
Dit alles geldt voor de kiesschijf-uitvoering. Van de druktoets-uitvoering is nooit een blauwe gemaakt. De druktoets-uitvoering was er alleen in de kleuren rood, groen, oranje, ivoor en bruin.

Voor de duidelijkheid heb ik een overzicht gemaakt van wanneer welke kleuren zijn gebruikt. Het gaat hier om alle kleuren, behalve grijs.
En dan nog voor zover mijn kennis reikt. Ik heb zoveel mogelijk geprobeert te controleren in folders, catalogi, en artikelen.

PTT T65 kleuren tijdlijn
PTT T65 kleuren tijdlijn

Ohohoh, die zeer zeldzame zwarte toch!

T65 Zwart
T65 Zwart (gerestaureerd)

Tja, zo’n beetje de zeldzaamste, duurste, gewildste variant van de T65 is de beruchte zwarte. Deze is maar heel even in een zeer kleine oplage gemaakt. Ze gaan soms voor idiote prijzen weg. Het bijzondere van deze zwarte is dat de behuizing nieuw is, maar de onderkant, binnenwerk en kiesschijf hergebruikt zijn en vaak veel ouder dan de behuizing.

3x T65 Zwart
3x T65 Zwart

Op enig moment had ik er zelfs drie in huis, waarvan 2 er inmiddels een ander huis hebben gevonden. Lang ben ik op zoek geweest naar het verhaal achter deze variant, want onduidelijk was waarom en waarvoor ie gemaakt is.
Ik schreef dit artikel over mijn zoektocht naar meer informatie over dit toestel.
Later, toen duidelijker werd waar dit toestel vandaan kwam, schreef ik dit blog.

Wit knopje

T65 aardtoets
T65 aardtoets

Het iconische witte knopje is iets wat iedereen wel kent. Bijna alle T65’s hebben er eentje. Alleen in het begin zijn er een paar grijze T65’s zonder wit knopje geproduceerd. Dat zijn dan ook gezochte exemplaren voor verzamelaars.

T65 zonder aardtoets
T65 zonder aardtoets

Ze worden vaak over het hoofd gezien. Zelf kwam ik de mijne bij toeval tegen in een doos T65s die ik kreeg. Ik had hem al maanden in huis, voordat ik doorhad dat ie geen aardtoets had.

Volgens mij is er van de W65 geen variant zonder wit knopje.
En waar was dat witte knopje voor? Lees dat in dit artikel. 🙂

Druktoets

TDK unit
TDK unit

Vanaf 1974 is de druktoets-versie van de T65 beschikbaar. De druktoetsversie van de T65 kiest vrijwel altijd DTMF (toon, TDK) en nooit pulse. De T65 is er ook met GDK-druktoetsen (zie verderop), maar daar zijn er niet zoveel van gemaakt.
De eerste TDK-varianten hadden een losse druktoets element dat precies op de plek van de kiesschijf paste.

Latere varianten hadden een omgebouwde behuizing waar een rechthoekige druktoetseenheid in paste.
Deze behuizing bestond uit een standaard T65-behuizing waar een plaat over de ronde opening van de kiesschijf was geplaatst met vierkante uitsparingen voor de druktoetsen.

T65 TDK vroege versie
T65 TDK vroege versie

De eerste echte versies van de TDK hadden dezelfde stijl als de kiesschijfmodellen: met beige onderzijde en doppen op de hoorn, grijze snoeren en een witte aardtoets.

T65 TDK vroege versie
T65 TDK vroege versie

Latere versies hadden een zwarte onderzijde, grijze doppen op de hoorn, zwarte snoeren en een zwarte aardtoets.

Druktoets, omgebouwde versies

TDK conversieplaat
TDK conversieplaat

Veel T65s met een kiesschijf zijn bij de CWP omgebouwd tot druktoetsvariant. Vroege ombouwversies hadden een druktoetsunit die precies op de plek van de kiesschijf paste. Latere varianten werden door de CWP omgebouwd door de kiesschijf eruit te halen, een speciale ombouwplaat op de behuizing te zetten en een druktoetselement te plaatsten op de plek van de kiesschijf. Deze ombouwversie heeft een nummervakje op de ombouwplaat en niet aan de voorzijde, zoals bij de TDK-varianten die door de fabriek zijn geleverd.
Voor de grijze T65s werd een grijze ombouwplaat gebruikt. Voor de T65s de Luxe werd voor alle kleuren een zwarte ombouwplaat gebruikt.
Zo kun je dus wel een omgebouwde blauwe T65 met druktoetsen aantreffen. Zie ook de alinea over kleuren, hierboven.

Speciale uitvoeringen

W65

PTT W65
PTT W65

Simpelweg de wandversie van de T65, gebruikmakend van veel dezelfde onderdelen als die van het tafelmodel. Ook het model dat wij vroeger in huis hadden. Een stuk minder sierlijk als het tafelmodel en nogal groot vergeleken met het tafelmodel.
Daar waar de T65 is gericht op eenvoudig onderhoud en reparatie, is de W65 lastig open te maken en maakt gebruik van andere printplaten met componenten als het tafelmodel.
Ook heeft het toestel een losse ophangbeugel, die bij huidige exemplaren kwijt is.
Druktoetsversies zijn alleen gemaakt met zo’n ombouwpaneel over het kiesschijfgat, zoals bij het tafelmodel of met een ombouwunit die dezelfde dimensies had als de kiesschijf. De W65 was er uitsluitend in grijs en is in 1967 geintroduceerd.

T65 GDK

PTT T65 GDK
PTT T65 GDK

GDK staat voor Gelijkstrook Druk Kiezen. Het is een druktoetssysteem dat werkte op bepaalde telefooncentrales van Philips. Deze variant zie je niet vaak. Dit druktoetsklavier doet niets op een normaal telefoonnetwerk. Hoe het GDK-systeem werkt, kun je nalezen in DIT DOCUMENT.
Bij de T65 TDK (Toon Druk Kiezen, DTMF) heeft het toetsklavier een # en *. Het GDK-klavier heeft op de plaats daarvan een + en -.
Alle exemplaren die ik zag hebben zo’n rond klavier, dat precies op de plek van de kiesschijf past. Hetzelfde model dus, als bij de vroege druktoets T65s.

I65

I65
I65

De I staat voor inbouw en het gaat hier om een variant die vaak in liften was terug te vinden en op consoles zoals bij de receptie en beveiliging van kantoorgebouwen.
Het is een zeer compacte uitvoering. Er zit bijvoorbeeld geen standaard dubbele bel, zoals bij de wand- en tafeluitvoering om ruimte te besparen.
Deze is er ook niet in druktoetsvariant, zoals het tafelmodel. Er zijn wel exemplaren met en ombouwunit in omloop, zoals hiernaast is afgebeeld.
Een van mijn exemplaren heeft ook nog 2 LED-jes in de hoorn.
De meeste exemplaren zijn voorzien van een sleutel die de kiesschijf afkoppelde, zoals bij de T65.

Drieling

Geen aparte aanduiding voor dit toestel, anders dan de naam drieling.

T65 Drieling
T65 Drieling

Deze versie is herkenbaar aan de 2 witte knopjes en het lampje die om de kiesschijf heen geplaats zijn.

Dit toestel kon middels een eenvoudige schakelkast met 2 andere drielingtoestellen verbonden worden. Een dergelijke netwerkje van twee of drietoestellen (vandaar de naam drieling) was bedoeld voor kleine bedrijven als huisinstallatie.

Er kon ook onderling mee gebeld worden.

SE 5

Serietoestel, ietwat lijkend op de lijnkiezers van vroeger. Herkenbaar aan het rijtje zwarte knopjes onder de kiessch

SE 5
SE 5

ijf. Deze variant was er alleen in wit. Alleen bruikbaar in combinatie met een speciale centrale, voor kleine bedrijfsnetwerken. Deze netwerken waren dan weer een maatje groter dan die met de drieling-installatie, zie hierboven.
De SE5 was ook wat jonger dan de drieling. Deze variant kwam pas in het begin van de jaren 80 uit.

S65

Serietoestel 65, uitsluitend gemaakt door ATEA, in België.

S65
S65

Eigenlijk alleen in naam onderdeel van de ’65-lijn. Maar weinig componenten kwamen overeen met de broertjes en zusjes. In ieder geval kwamen de kleuren overeen met de rest van de toestellen.

Er waren 2 versies: een toestel voor 2 lijnen en een toestel voor 2 buitenlijnen en 5 binnenlijnen
Verschillende knoppen lichtten op, wanneer een gesprek binnenkwam.
Dit model werd opgevolgd door de SE5.

Hier op de foto is de originele hoorn te zien. Deze week af van de standaard T65 hoorn en is natuurlijk een ATEA-ontwerp. Bij veel exemplaren is deze hoorn vervangen.

LB65

LB65
LB65

De lokaal batterij variant van de T65, voor militair gebruik, de BB, spoorwegen enzovoort.

Achterop zit een zwart batterijcompartiment. Op de plek van de kiesschijf zit een zogenaamde wekgenerator: gewoon een dynamo die belspanning opwekt voor de handmatige centrale, zoals de slinger bij oudere toestellen.

Onderzoekstelefoon “onderzoek micro-telefoon”

Onderzoekstelefoon “onderzoek micro-telefoon”
Onderzoekstelefoon “onderzoek micro-telefoon”

Hoewel ik geen benaming met 65 erin heb kunnen vinden voor dit toestel, maakt het duidelijk toch deel uit van deze familie. Het heeft niet alleen dezelfde kleuren, maar ook heel veel dezelfde onderdelen. Voor zover ik weet is dit toestel uitsluitend door Ericsson gemaakt.
Er hoort een zwarte doosvormige foedraal bij van geperst karton. Sommigen zijn omgebouwd met een druktoetsklavier.

De NS-versie

T65 NS-versie
T65 NS-versie

Hoewel de T65 exclusief door Krone met de PTT is ontwikkeld als standaardtelefoon voor de PTT, is het toestel toch geleverd aan tenminste één andere organisatie. De Nederlandse spoorwegen had een omvangrijk eigen telefoonnet en heeft zelfstandig T65s ingekocht bij Ericsson. Deze zijn dus niet geleverd via de PTT en zijn ook niet voorzien van het PTT-logo.

Op de sticker aan de onderzijde na, zijn deze toestellen identiek aan die van de PTT. Of de NS er veel had, is lastig te zeggen. Ik ben er in al die jaren dat ik telefoons verzamel maar eentje tegen gekomen, die ik uit nieuwsgierigheid voor niet al te veel geld heb gekocht.

Het toestel heb ik niet meer. Ik heb het geschonken aan het museum voor Communicatie in Den Haag.

Zie vooral dat er type 11570 op staat, net als op de doorzichtige variant hieronder.

Ericsson doorzichtig (type 11570)

Ericsson T65 transparant onder
Ericsson T65 transparant onder

Nee, geen Delft. De doorzichtige T-65 type Delft werd gemaakt halverwege de jaren 80 gemaakt door de CWP zelf. Maar deze doorzichtige versie is in 1971 gemaakt door Ericsson. Er staat geen “T65” op de sticker aan de onderkant, maar type 11570, het modelnummer zoals Ericsson dat zelf gebruikte. In alle jaren dat ik telefoons verzamel, ben ik alleen dit exemplaar tegen gekomen. Waarschijnlijk zijn ze maar in hele kleine oplagen gemaakt. Over het algemeen werden doorzichtige telefoontoestellen gemaakt als instructiemateriaal, relatiegeschenk of demo-model en het ligt voor de hand dat dat ook voor deze geldt.

Add ons en accessoires

Voor het standaardtoestel zijn een heleboel add ons en accesoires gemaakt. Of ik ze allemaal met dit artikel in beeld kan brengen is maar de vraag. Het is heel goed mogelijk dat er nog anderen zijn.

Knopjes op de hoorn

T65 hoorns
T65 hoorns

Hier zijn verschillende varianten van. De meest voorkomende is de hoornversterker, oftewel de hoorn met volumeregelaar. Deze heeft een regelwieltje om het volume van de hoorn in te stellen, compleet met bijbehorende electronica in de hoorn.

Daarnaast is er de hoorn met schakelaar, die het spreekgedeelte uitschakelt. “Dit hoeft u dus niet meer met de hand af te dekken als u in de kamer wilt overleggen.”

En tenslotte is er nog de fluisterversterker, die juist de microfoon versterkt.

Extra telefoon

T65 Meeluisterapparaatje
T65 Meeluisterapparaatje

Of ook wel het meeluisterapparaatje, de meeluisterhoorn, extra hoorn, of mother in law receiver. Verkrijgbaar in grijs en zwart, voor de T65. Het beugeltje is ook geschikt voor de W65. Je zag ze niet zo heel vaak, indertijd. Ik kende ze zelf vooral uit politieseries.

Nummerringsticker voor slecht zienden

Cijferring voor slechtzienden
Cijferring voor slechtzienden

Deze sticker werd aangebracht rond de kiesschijf. Door de grote witte letters op een zwarte ondergrond, waren deze beter leesbaar dan de letters op de kiesschijf zelf.

Een mooi exemplaar van de T65 met deze sticker kom je maar zelden tegen. Gelukkig kon ik een ongebruikt exemplaar van de sticker op de kop tikken.

“Deze zelfklevende cijferring aanbrengen op een droge en vetvrije ondergrond en met een droge doek vlakwrijven.”

Sleutel

T65 met slot
T65 met slot

Hiermee kon de kiesschijf aan of uit worden gezet. Zo kon men uitgaande telefoongesprekken controleren. Binnenkomende gesprekken waren natuurlijk wel mogelijk.
Het losse slotje doet eigenlijk precies hetzelfde, maar die blokkeert de kiesschijf alleen mechanisch.

Beugelslotje

Kiesschijf met slot
Kiesschijf met slot

Dit slotje blokkeerde de kiesschijf. Hierdoor waren uitgaande telefoongesprekken niet meer mogelijk. Tenzij het slotje niet goed was geplaatst. Deze slotjes waren in gebruikt bij particulieren, bijvoorbeeld om er voor te zorgen dat de kinderen niet stiekum telefoneerden. Ook bij bedrijven waren deze slotjes in gebruik, voor bijvoorbeeld toestellen waarop naar het buitenland gebeld kon worden. In die tijd was bellen naar het buitenland een dure aangelegenheid.

Sierkap

T65 met brokaatkap
T65 met brokaatkap

Smaken verschillen! De consument begon in de jaren 70 nadrukkelijk verscheidenheid te wensen. De sierkap was een methode om je telefoon aan je eigen smaak aan te passen. Helaas bleef het aanbod vooral beperkt tot dit soort kitscherige exemplaren.
Ze waren officieel door de PTT verboden en werden er door de abonnee snel even afgehaald wanneer de monteur langs kwam.
Hoewel het bepaald niet mijn smaak is, vond ik het toch nodig er eentje in mijn collectie te hebben. Zoals bekend heeft rood mijn voorkeur.
Opvallend is wel dat je ze vroeger nog best vaak zag, maar ze nu bijna niet meer te vinden zijn. Ik heb nog best lang moeten zoeken naar mijn exemplaar.

Pennenbakje

T65 TDK Robijn met pennenbakjes
T65 TDK Robijn met pennenbakjes

Een add on van de PTT zelf, in allerlei kleuren verkrijgbaar. Tegenwoordig een collectors item.

Gezien de kleuren waarin ze zijn uitgevoerd schat ik zo rond 1980. Ik heb een rode, maar heb ze ook gezien in oranje, bruin en groen. Ik sluit niet uit dat er meer kleuren zijn.

Let ook op de uitsparing aan de voorkant, voor het nummervakje van de T65 TDK-uitvoering.

Labels en stickers

T65 kiesschijflabels
T65 kiesschijflabels

Vrijwel uitsluitend marketing uitingen van derden, labels en stickers voor je telefoon. Meestal ronde exemplaren om onder het kapje van je kiesschijf te doen, of er op te plakken. Dit alles ter promotie van heel vaak makelaarskantoren, verzekeringsagenten en taxibedrijven.
Al in de tijd van de bakelieten telefoons werden er al speciale reclamestickers gemaakt voor telefoons. Het betrof hier voornamelijk ronde stickers met een rond gat in het midden voor op de kiesschijf. Het ronde gat was om ruimte te maken voor de grote bevestigingsbout die midden op de kiesschijf zat.

Een broertje! Krone FTA 67

Krone FTA 67.1

Na de T65 voor de Nederlandse markt, heeft de firma Krone de FTA 67 uitgebracht. Dit toestel is in geen enkel land door een telefoonautoriteit als standaardtoestel opgenomen, maar op de particuliere markt (voornamelijk bedrijfsnetwerken) over de hele wereld verkocht. Niet in grote aantallen, echter. Je komt het toestel niet vaak tegen.

De binnenkant is exact hetzelfde als de T65. Alleen de behuizing is anders. Het is dus eigenlijk gewoon een T65, die er een beetje anders uitziet.

Hetzelfde geldt voor het wandmodel en de W65.

Is dit alles?

Ericsson T65 transparant
Ericsson T65 transparant

Natuurlijk niet. Ik blijf ieder jaar weer nieuwe dingen ontdekken over de T65. Het laatste is er dus niet over gezegd. Alles wat ik nu weet heb ik nu, in 2018, maar eens opgeschreven in dit artikel. Ongetwijfeld zal ik dit artikel nog eens moeten updaten.
Er zijn bijvoorbeeld nog allerlei vraagstukken, waar ik graag nadere informatie over zou willen hebben. Hoe zat het nou met die verhalen over plagiaat indertijd, waar de PTT zich in geschrift meerdere malen tegen verdedigde? Wat is nou precies het verhaal achter de zwarte T65?
Ook sluit ik niet uit dat ik nog nieuwe varianten vind, zoals me laatst nog overkwam met die doorzichtige Ericsson 1971.
Kortom, de T65 is een eindeloos onderwerp. Je raakt er nooit over uitgepraat. En daarom is ie ook zo leuk. 

Wat is jouw T65-verhaal?

T65 catalogus 1987
T65 catalogus 1987

Zo, nu je dit allemaal gelezen hebt, weet je alles van de T65. Maar waarom las je dit verhaal? Wat maakt het bij je los? Zelf ooit een T65 gehad? Of had je oma er eentje? Of weet jij iets over de T65 waar ik nog niet over heb verteld? Laat een reactie achter onder dit artikel. Dan kunnen we er allemaal van meegenieten!

Hier is een PDFje met scans van verschillende kiesschijflabels voor je T65. Schroom niet ze te downloaden en te gebruiken op je T65.

T65 kiesschijflabels

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

46 Reacties

    • Hallo Godfried,

      Bedankt voor je bericht. De T65 wordt niet meer gemaakt en is dan ook niet meer nieuw te koop.

      Op marktplaats en in allerlei 2e handswinkels zijn ze nog wel te vinden. Prijzen varieren enorm, van een paar euro voor de grijze tot honderden euros voor de zwarte.
      Groeten,

      Arwin

    • Hallo,
      Ik heb nog een standaard grijze T65 met kiesschijf in de woonkamer staan als retro opvulling en als nostalgisch aanzicht. Maar er zit geen mooi wit kaartje met rechthoekig vak voor eigen tel nr in te noteren meer in de draaischijf, weet u mss waar die nog te vinden zijn? Ben al een tijd op zoek maar zonder resultaat.

      • Hallo Peter, bedankt voor je bericht. Bedoel je zo’n papieren label? Ik heb geen blanco voor je, maar wel evt eentje die beschreven is.
        Ik weet geen bron van mooie nieuwe.
        EVT heb ik een scan voor je. Dan kun je zelf een nieuwe printen.
        Groeten,
        Arwin

  1. I got from Arwin a T65-TDK from sept. 1978 (today it is 40)
    Such a nice phone, with the volume control for the receiver… I guess the one with the black cords is mine before its travel to Colombia.
    Now I want a rotary with al the Dutch taste
    Greetings!

  2. Thanks for this article! I’m from Italy and I happen to have T65 that I wanted to connect to my phone exchange. I couldn’t make out the right wiring at first, but your schematic was absolutely helpful!

  3. Ik werkte eind jaren 80 in de primafoonwinkel.De T65 werd masaal ingeleverd voor de T88.ook de mooie toestellen van bakeliet. Gelukkig heb ik nog van die laatste een zwarte en witte nog werkend in bezit.bij het inleveren verdween ook de huurprijs.

  4. Hallo
    Ik heb 2 stuks LB65 nieuw in doos.
    Paar 100 meter draad er tussen en je kan ze gebruiken tussen 2 huizen of op de camping.
    Geen centrale voor nodig, voor bellen moet je even aan de slinger draaien 🙂

  5. Daar ik vaak op mijn hobbyzolder zit, muziek luister middels een koptelefoon en mijn vrouw heeft me nodig, belt ze me op mijn T65 toestel. Zij belt me met een W65. Beide toestellen zijn aangesloten op de vrije poorten van een Quatrovox V. Ondanks de toestellen een luide bel hebben, hoor ik ze niet. Is het mogelijk om een lamp op de T65 aan te sluiten, zo ja, hoeveel volt en op welke gekleurde aders van het toestel. Alvast dank voor uw antwoord.

    p.s. leuke informatieve site !!

    • Hallo Hans, er zijn allerlei apparaatjes op de markt die anders signaleren dan met een bel. Met een lampje of een knipperlicht of trillingen, bijvoorbeeld.
      Er zijn ook relais die je kunt aansluiten op je telefoonlijn. Daarmee kun je een apparaat aanschakelen, wanneer er gebeld wordt. Dan kun je iets naar keuze aansluiten.
      Je kunt natuurlijk ook zelf iets maken, maar dat moet dan reageren op het belsignaal (90-110 v wisselspanning, 20 Hz) en niet op de normale spanning die op de telefoonlijn staat (60V gelijkstroom).

      Groeten,
      Arwin

  6. Hoi Arwin, leuk stuk over de T65. Nu heb er 2 staan een rode en een grijze. Ik zou ze graag met elkaar willen verbinden voor thuis gebruik. Even bellen met de kinderen in een ander kamer. Nu ben ik niet heel technisch, maar het moet mogelijk zijn. Kan jij mij vertellen wat ik hier voor nodig heb?
    Mvg,
    Maurice Pieterson

    • Hallo Maurice, bedankt voor je bericht en je compliment.
      Om deze telefoons eenvoudig met elkaar te verbinden, heb je een kleine telefooncentrale nodig. Die kun je op marktplaats vinden voor een paar 10tjes.
      Je hebt er eentje nodig die (ook) puls-kiezen aankan. Zo heet de signalering van de kiesschijf.
      Een homevox van de KPN bijvoorbeeld.
      GRoeten,
      Arwin

  7. Hallo Arwin, leuke website hier! Mooi om de geschiedenis achter deze telefoon te kunnen lezen.
    Ik heb een T65 gevonden van mijn moeder (haar eerste eigen telefoon!) met de oude telefoonnummers nog beschreven op het rond papiertje. Ik ben dus van plan om het weer netjes en werkend te maken (pulsconverter komt er aan).
    Tijdens het openmaken van de telefoon kwam ik wel een paar rare zaken tegen: het knopje rechtsonder is nergens aangesloten, evenals lijkt de volumeknop voor de rinkelaar niets te doen.
    Groetjes, Kai

    • Ik heb de boosdoener van de volumeknop al gevonden: de rinkelaar zit los waardoor die losgeschoten was van het draaiknopje. En het aardeknopje had tegen de tijd dat deze telefoon geproduceerd was waarschijnlijk al geen functie meer.

      • Hoi Kai, bedankt voor je berichten en complimenten. Gelukking is je probleem met de bel opgelost. Hoopte al dat het iets simpels was.
        Aangaande de knop: vreemd dat ie niet is aangesloten. Dat was overigens niet met draadjes gedaan, maar met metalen stripjes.
        Enfin, de knop heeft bijna nooit een functie, dus je merkt er, zoals je zelf al opmerkte, helemaal niets van.
        Lees er meer over in dit artikel: http://www.matilo.eu/idk/waar-is-dat-witte-knopje-nou-toch-voor-bijna-niemand-weet-het/
        Groeten,
        Arwin

        • Hey Arwin,
          Een gebroken voetsteuntje: wat secondelijm heeft het verholpen. En je artikel over het verstellen van de rinkelaar en belletjes heeft enorm geholpen. Dank hiervoor.
          Ik heb een nieuw vermoeden waarom de knop nergens aangesloten is noch de aanwezigheid van metalen stripjes: het is geen Nederlandse T65 maar een Belgische RTT72. Ze zien er aan de buitenkant vrijwel identiek uit, maar als ik naar het plaatje kijk van de binnenkant van een T65 ziet de mijne aan de binnenkant anders uit. Ik hoop dat het aansluiten van de omvormer niet veel verschilt.
          Groetjes,
          Kai

          • Hallo Kai, hartstikke mooi om te horen.
            Ik moet zeggen dat ik een RTT72 toch wel anders vind dan de T65, hoor. Bovendien is ie een stuk kleiner.

            Of omvormer (converter, neem ik aan) net zo aansluit hangt af van de soort. Voor een externe converter zal het niets uitmaken, maar een interne zoals de picbasic, zal toch wel heel anders aangesloten moeten worden. Het binnenwerk van de RTT 72 is heel anders dan die van de T65.
            Groeten,
            Arwin

  8. Mooi overzicht! Ik heb zelf laatst een grijze Ericsson T65-TDK uit 7-74 zónder AT-knopje cadeau gekregen. Is dit een toevaligheid – het einde van de knoploze-T65 en begin van toonkiezen die (kort) overlapten?

    Groet

    Bob

    • Hallo Bob, bedankt voor je bericht en compliment. Mooi cadeau, zou ik zeggen. 🙂

      Ik vermoed dat het hier gaat om een geconverteerd exemplaar. Dus een toestel dat ooit begonnen is als een kiessschijftoestel en in 7-74 is omgebouwd tot een druktoetstelefoon.
      Groeten,
      Arwin

  9. Heel interessant om te lezen. Wij hadden er vroeger twee thuis waarvan één met meeluisterapparaat. Eén heb ik er bewaard en staat nu in de woonkamer, helaas niet die met het meeluisterapparaat. Had ik maar geweten dat dat redelijk zeldzaam was, nu ik het weet ga ik ernaar op zoek. In de garage heb ik een kwartjestelefoon hangen, ik heb ergens gelezen dat het telefoon gedeelte ook een afgeleide is van de T65, klopt dit ? Groeten, Steven

    • Hallo Roy, welk slot bedoel je? Het slotje voor op de kiesschijf? Dat heeft verschillende mechanieken, ontwerpen en fabrikanten. Abus, beroemd slotenmerk, is er eentje van.
      Groeten,
      Arwin

  10. Ik wil graag thuis een eigen telefoonnetwerkje aanleggen met oude bakelieten telefoons met draaischijf. Ik wil ze niet aansluiten op de ptt-lijn van buiten. Ik heb de beschikking over een homevox 1-5N centrlale en een Serietoestel 5/1 (Standard 1950) bakelieten tafeltoestel voor 1 netlijn en 5 neventoestellen. Is dit mogelijk?

    • Hallo Fred, moet op zich geen probleem zijn. Een homevox is daar heel geschikt voor. Gewoon netjes de A,B en aarde aansluiten op de stopcontacten.
      De Standard 1950 is hier echter minder geschikt voor. Je moet eerst het juiste dradenpaar vinden om hem aan te sluiten en er zit een buzzer in die niet werkt op het moderne netwerk. Je hebt dus een losse bel nodig. Het toestel zelf zal niet rinkelen.

      Groeten,
      Arwin

  11. Hallo,

    Ik heb sinds kort een witte T65, helemaal compleet en ziet er nog uit als nieuw. Heb het toestel van binnen en buiten geheel gereinigd. Echter er zit geen “telefoonnummerkaartje” meer bij, heeft iemand er een of een voorbeeld zodat ik deze kan printen en uitknippen.

    Groet,

    Marcel

    • Hallo Marcel, onderaan dit artikel staat een linkje naar een PDF met verschillende kiesschijflabels die je kunt printen en gebruiken op je T65.
      Groeten,
      ARwin

  12. Beste Arwin, Ik bel nog steeds via PSTN, de oude koperdraadlijn van de PTT, komend vanaf de centrale in Sassenheim. De eerste telefoonaansluiting in de woonkamer is met toestel Bordeaux 10 van KPN. De tweede telefoon op deze lijn, Malaga10, naast m’n PC, was weigerachtig en daarom waren er storingen. Intussen gebruik ik alleen Bordeaux 10 nog.

    De oude T65 heb ik van zolder gehaald. Ik merk dat ik (met m’n mobieltje) mezelf wel kan bellen en voicemail kan inspreken, maar hoor de T65 niet rinkelen. Het maakt niet uit welke aansluiting ik kies, de woonkamer of naast de PC boven. Het volume wijzigen aan de onderkant helpt niet. Heeft dit te maken met de sterkte (zwakte) van het binnenkomende signaal? In de meterkast zit een splitter voor het internet en de telefoon.
    Ben benieuwd naar je reactie!

    Met vriendelijke groet,
    Peter

    • Hallo Peter, bedankt voor je bericht. WS moet er een kleine correctie van de bedrading in de stekker worden aangebracht. Zie dit artikel.

      Groeten,
      Arwin

  13. Hallo Arwin,

    Wat een leuke site!

    Ik heb mogelijk nog een kleine aanvulling op je geschiedenis van de T65:
    (ik heb van ’79 tot ’86 bij NSEM gewerkt en van ’86 tot ’02 bij PTT/KPN)

    Voor kwaliteitscontrole en om over aanpassingen te praten vlogen er regelmatig een paar mensen van NSEM naar Stuttgart om in de SEL plasticfabriek in Zuffenhausen de productie van T65 kappen, microtelefoons, bodemplaten en verdere ABS onderdelen te bekijken. In Zuffenhausen werden destijds onderdelen gespoten voor een heleboel ITT-huizen in Europa. Na elke serie moest het spuitgereedschap schoongemaakt worden. Dat deed men door de machine te vullen met transparante korrels. Op het laatst kwamen er dus heldere, transparante onderdelen uit. Die gingen de container is. Op een gegeven moment kreeg iemand door, dat een doorzichtige kap wel geinig was. Die ging dus mee naar Nederland. Het heeft máánden geduurd voordat de eerste glasheldere T65 een feit was (het binnenwerk was altijd wel bij elkaar te sprokkelen uit onderdelen uit de fabriek in Hoogeveen of van Engineering in de Van der Kunstraat). De bakjes waarin de contactveren voor microfoon- en telefoonkapsel werden geschroefd, waren de laatste onderdeeltjes die nog ontbraken 😉

    Later heeft iemand bij PTT hier een verkoopbaar product van gemaakt. Maar toen stonden er al een stel bij ITT-medewerkers thuis.

  14. Hallo Arwin, ik heb een t65 telefoon met een ingebouwd slot en meeluisterhoorn op de kop weten te tikken nu is mijn vraag aan jou waarmee ik hem het beste kan schoonmaken. ( gave site veel informatie leuk om te lezen).
    Met vriendelijke groet John.

    • Hallo John, bedankt voor je bericht en je complimenten. De kunststofdelen van een T65 was ik in lauw water met wat afwasmiddel.
      Niet in de vaatwasser doen. En vooral niet met een vaatwastablet.
      Pas op, de meeluisterhoorn kan in veel gevallen niet geopend worden en die kun je dus niet zomaar in een bak water gooien.

      Groeten,
      Arwin

  15. Hallo Arwin,
    Ik lees hierboven:
    “De Nederlandse spoorwegen had een omvangrijk eigen telefoonnet en heeft zelfstandig T65s ingekocht bij Krone. Deze zijn dus niet geleverd via de PTT en zijn ook niet voorzien van het PTT-logo.”
    Als NS de toestellen kocht bij Krone, dan is het toch merkwaardig dat op de sticker Ericsson staat. ???
    Groet, Freerk Kuperus

  16. Arwin, geweldig informatieve site. Wij hadden vroeger bij mijn ouders en mijn opa/oma, ik ben zelf van ’80, ook een T65. Nu zag ik er vandeweek één staan bij de kringloop en heb deze direct meegenomen. Inderdaad wel vanuit een gevoel van nostalgie, maar ook benieuwd of ie nog werkt. Ik zal dat snel gaan uitproberen. In het telefoonsocket in mijn woning doet ie niks. Mogelijk omdat ik er een aantal jaar terug in heb zitten rommelen om de tv/internet aansluiting werkend te krijgen. Ik ga dat nader bekijken. Ik heb de T65 opengeschroefd en alles lijkt aanwezig en verbonden. Ter info, het is een standaard grijze van Augustus 1982 zag ik op het stickertje onderop. Ontzettend gaaf. Nogmaals dank en complimenten voor de site en info.

  17. Wat een leuke site is dit!
    Ik heb sinds oktober 2021 een oranje telefoon als decoratie.
    Ruim een jaar geleden kwam ik een groene tegen en sinds een week heb ik ook een mocca.
    Nu was ik benieuwd naar alle kleuren en kwam al zoekende op deze website terecht.

    Ik lees hier dat zonder het witte (of zwarte) knopje heel zeldzaam is, maar die oranje die ik als eerste kocht, heeft ook geen knopje.

    • Hallo Antoinius,

      Bedankt voor je reactie en compliment.
      Interessant dat je een oranje exemplaar hebt zonder knopje. Het staat mij niet bij dat ik dat ooit heb gezien.
      We de grijze natuurlijk. Die is overigens niet superzeldzaam, maar de meeste t65-verzamelaar willen er graag eentje.

      Heb je toevallig een foto van je oranje T65 zonder knopje? Graag ook een foto van de onderzijde ivm de labels die er onderop zitten.

      Is het wel een T65 en geen Duitse FeTAp 61?

      Groeten,
      Arwin (ook via mail gezonden)

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*